Verteltafels

Het was spannend, het zorgde voor erkenning, maar bovenal zijn ze trots om deel uit te maken van een theaterstuk.
Abir, Jean Philippe en Leslie zijn drie van de twaalf deelnemers die zes weken lang elke dinsdagavond mee rond de tafel ging zitten om te getuigen hoe het is om te leven in kansarmoede. Want kansarmoede is niet altijd zichtbaar en net dat zorgt voor onbegrip en vooroordelen.
Zes weken lang vertelde de groep verhalen en anekdotes. Deze vormen de basis van het inspringtheater ‘Open Kaart Spelen’ dat in het voorjaar in de Westhoek te bekijken is.

Abir, Jean Philippe en Leslie vormen samen een vrolijk gezelschap. Enkele maanden geleden waren ze volkomen vreemden voor elkaar, maar het project ‘Open Kaart Spelen’ bracht hen zes weken lang rond de tafel waar ze elkaar vonden in hun gedeelde achtergrond. Deze verteltafels vormen de basis van het inspringtheater ‘Open Kaart Spelen’.
Regisseur Lucas Vandenbussche zal alle verhalen tot dialogen boetseren en schrijft hun ervaringen uit tot universeel herkenbare scènes. Het resultaat is een inspringtheater die korte scènes uit het leven speelt en ze op een climax laat stoppen. Dan vraagt de moderator aan het publiek: Wat zou jij doen? Zo neemt het publiek plaats in de schoenen van het personage en draagt zelf een oplossing aan. Het wordt een avond over communicatie, over ongelijkheid en kloven dichten.

Spannend
‘Het was heel spannend om naar de eerste bijeenkomst te gaan’, zegt Leslie. ‘Ik wist echt niet waar ik aan begon en wie er nog zou zijn. Maar die twijfels verdwenen quasi onmiddellijk. Voor het eerst sinds lang voelde ik herkenning en erkenning bij anderen. Het doet goed om bij mensen te zijn die je verhaal onmiddellijk snappen, waardoor je niet de neiging voelt om je weg te steken.

‘Voor mij waren de verteltafels een kanaal om de buitenwereld te bereiken’, vertelt Jean-Philippe. ‘Het is niet makkelijk om kansarmoede bespreekbaar te maken, zeker niet op je eentje. Je kiest er immers niet zelf voor, maar het kost wel veel energie om er bovenop te komen. En terwijl je dat doet, bots je op veel verwijten van de buitenwereld. Deze bijeenkomsten waren voor mij een mooie kans om te kunnen uitspreken hoe het voelt en waar we tegenaan botsen.’

Onvermoeibaar babbelen
‘Armoede is hier lang niet altijd zichtbaar’, vertelt Abir. ‘Het verschuilt zich achter de gevels van de woningen en wie in armoede leeft loopt hier niet graag mee te koop. Voor mij staat armoede gelijk aan een enorme berg problemen die je zelf moet oplossen en dat voelt eenzaam. Door te luisteren naar de verhalen van anderen zakt dat gevoel wat en voel je je niet meer alleen. We waren als groep al heel snel op elkaar ingespeeld, want al snel moesten de begeleiders ons echt intomen en ons bij het gespreksonderwerp houden. Wij bleven onvermoeibaar anekdotes aandragen. (lacht)

‘Klopt’, lacht Leslie. ‘Wanneer iemand iets aandroeg werkte dat als een rij dominosteentjes die omviel. Iedereen pikte op elkaar in en vulde aan. Je voelde dat we enorm veel raakpunten hadden. We moesten onze problemen niet voor elkaar wegsteken, want iedereen herkent zichzelf in het verhaal van de anderen. In plaats daarvan konden we elkaar helpen. Het gebeurde meer dan eens dat we elkaar met tips vooruit hielpen of dat iemand wat opzoekingswerk gedaan had naar aanleiding van een anekdote van de vorige week. Deze avonden waren voor sommigen van de groep echt een hulp om uit hun sociaal isolement te breken.

‘Alles wat in de groep gezegd wordt, blijft in de groep’, was een van de regels van de vertelavonden’, zegt Jean-Philippe. ‘Dat maakte dat het echt een veilige plek werd waar we met respect naar elkaar luisterden. Ik moest ook mijn eigen vooroordelen in de ogen kijken. Bij de eerste bijeenkomst dachten een aantal deelnemers niet dat ik hoorde bij de mensen die in kansarmoede leven. En op mijn beurt dacht ik dat ook over andere deelnemers. Met andere woorden, ook wij moesten enkele vooroordelen aan de kant schuiven. We leerden om echt en met respect te luisteren naar elkaar en je eigen oordeel te laten wegvallen. Iets wat ik meegenomen heb naar bijvoorbeeld mijn werk. Ik merk dat ik nu op een andere manier kan luisteren en praten met anderen.’

Vriendschap & humor
Op de vraag wat ze meenemen uit de verteltafels is het trio unaniem. ‘Vriendschap, gehoord worden, empathie en heel veel humor.’
‘Soms voelde mijn hoofd wel zwaar na een avond praten’, bedenkt Jean Philippe zich. ‘Dat herken ik’, vult Abir aan. ‘Ik heb wel enkele nachten niet goed geslapen, omdat ik alles wat gezegd werd bleef overdenken. De mensen in onze groep proberen zo hard, maar het blijft zwaar.’
‘Het haalt alles wat je meegemaakt hebt opnieuw terug en je voelt dat een aantal zaken nog niet verwerkt zijn. Wij lopen met een stempel rond en een bottleneck van veel zorgen’, zegt Leslie.
Maar, besluiten ze. De verteltafels hielpen wel in het verwerkingsproces. Inzien dat je niet alleen bent en rustig je probleem kunnen bekijken en aanpakken was bijzonder waardevol.

Trots deel van het fundament
‘De verteltafels hielpen mijn eenzaamheid doorbreken’, verzucht Leslie. De eerste dinsdag zonder de groep voelde vreemd en leeg.’
Abir vult enthousiast aan. ‘Maar we zijn vastbesloten om het contact niet te verliezen. We hebben een whatsappgroepje en zijn op zoek naar een moment om op regelmatige basis toch te blijven samenkomen.’

Abir houdt het niet bij haar deelname aan de verteltafels, maar zet ook de stap naar de planken en speelt mee in de opvoeringen van het theaterstuk. ‘Ik ben vastbesloten om dit verhaal mee te vertellen naar de buitenwereld toe.’
‘Als het lukt ga ik naar elke opvoering kijken’, knikt Jean Philippe. ‘Net door het concept zal elke avond weer anders zijn. Ik ben zo benieuwd om dat eindproduct te zien en ben nu al trots dat ik mee hielp om dit verhaal te schrijven.’

Je kan zelf een voorstelling bijwonen in de lente van 25. Hou hiervoor vanaf januari 2025 onze website de gaten.